Studio Speculaas is een laagdrempelige plek waar we onszelf aanleren om anders naar de toekomst en het nu te kijken, en waar we met gemeente Rotterdam en Erasmus Universiteit oefenen in anticiperen op een snel veranderende wereld, ergens tussen “well, that escalated quickly!” en “keep calm and carry on”.
Studio Speculaas was van 6 mei t/m 17 juli 2025 onderdeel van de GOVLAB expositie in het Timmerhuis, Rotterdam. In GOVLAB010 ontwerpen en verfijnen de Erasmus Universiteit (EUR) en de gemeente Rotterdam passende sturingsmodellen voor ingewikkelde transitieopgaven als klimaatverandering en digitalisering. In plaats van een ‘traditioneel’ congres, koos GOVLAB voor een creatieve en dynamische vorm om te onderzoeken hoe de belangen van toekomstige generaties worden meegenomen in de lokale democratie. En hoe de gemeentelijke structuur en cultuur kan meebewegen met een stad die continu verandert. GOVLAB vroeg De Nacht Club om een speculatief ontwerp te maken voor de expo. In plaats van een object maakte we een praktijkstudio om met ambtenaren, onderzoekers, studenten en burgers, beter te worden in vooruit kijken.
Speculeren voor een anticiperende overheid
Studio Speculaas maakt gebruik van performatieve elementen om de toekomst dichtbij te halen. Want speculeren over de toekomst mag wel wat normaler worden binnen de gemeente. Juist in grote organisaties blijkt het vaak moeilijk om te speculeren. Er is geen ruimte of tijd voor, en het past niet bij actuele normen, bij bestaand denken en doen. Speculeren helpt een anticiperende overheid om oog te hebben voor zogenaamde ‘zwakke signalen’ en te experimenteren met onverwachte exponentiële verandering (zoals Covid en AI). Het vergroot de verbeeldingskracht om meerdere toekomsten voor te stellen.
Toekomstraam, museum en arena
In de studio konden bezoekers inspirerende en interactieve activiteiten ervaren om te oefenen met de praktijk van speculeren. Zoals een object maken voor Het Museum voor Toekomstige Nostalgie (MUTONO), memes verzinnen voor de anticiperende overheid en draden spannen tussen verleden en heden in het Toekomstraam. De toekomstarena vormde het hart van de studio. GOVLAB organiseerde gedurende de expo allerlei activiteiten rond speculeren. De Nacht Club programmeerde voor ambtenaren, onderzoekers en geïnteresseerden drie speculatieve avonden over de Toekomst van Representatie, Weerbaarheid en Taboe.
Lees meer:
www.denachtclub.com/studio-speculaas
Kernteam
Social designers De Nacht Club Jaap Warmenhoven en Marjolein Vermeulen
kunstenaar Victor Engbers
Organisatie GOVLAB Nair Bettencourt Chantre, Geoffrey Oliviera, Joëlle van der Meer, Lizet Kuitert, Anne Berrevoets, Kathelijn Verbanck
Programmering De Nacht Club Jaap Warmenhoven, Marjolein Vermeulen, Arwin van Buuren, Anne Berrevoets, Geoffrey Oliviera
Locatie en partner VONK innovatiecentrum Rotterdam
Periode
2025