De zorg als Haagse coproductie

Achtergrond

De WMO (Wet Maatschappelijke Ondersteuning) schrijft voor dat gemeenten mensen zo lang mogelijk thuis moeten proberen te laten blijven wonen. Dit is niet eenvoudig. Tijdens een bijeenkomst over zorginnovatie werd De Haagse Cirkel in het leven geroepen: een brede coalitie van stakeholders met de ambitie om er te zijn voor ‘alle Hagenaars en Hagenezen’ om de zorgvoorziening in Den Haag te verbeteren.

Gemeente Den Haag begon als een van de partners in De Haagse Cirkel een leertraject om tot concrete perspectieven, acties en pilots te komen. Jaap Warmenhoven van Twynstra Gudde begeleidt De Haagse Cirkel en vroeg Marjolein om het leertraject samen uit te denken en design modules te begeleiden.

Hoe pakten wij het aan?

De deelnemers bestonden uit beleidsambtenaren, zorgconsulenten, een wijkverpleegkundige en medewerkers van welzijns- en vrijwilligersorganisaties. De één zit dicht op het beleid, de ander op de dagelijkse praktijk.

In deze bijzondere samenstelling bepaalden we vier praktijkcases door in te zoomen op de beleving van vier ‘Hagenezen’. We tekenden voor alle vier hun reis door het Haagse zorglandschap uit op basis van empathische interviews. Voor elk van hen was het al een verademing, eens hun hele verhaal te kunnen vertellen.

Voor de groep was het bijzonder om het gehele zorgproces in beeld te krijgen. De reizen gebruikten we om te ontdekken waar de onvermijdelijke spanning (paradoxen) voor cliënten in de zorg zitten, maar ook om te zien welke waarden, drijfveren en behoeften er leven. Zo ontdekten we bijvoorbeeld dat thema’s als afhankelijkheid en waardigheid meer kansen creëren voor verandering dan zelfredzaamheid en eenzaamheid.

De groep zette daarna dat ontwerpend onderzoek om naar nieuwe perspectieven en concepten. Vervolgens voerden zij kleine testen in de praktijk uit. Jonge ontwerpers versterkten de groepen in de visuele vertaling van hun ontdekkingen.

Het netwerk betrekken

We eindigden het leertraject met een bijeenkomst waarin het bredere netwerk werd uitgenodigd om onderdeel te worden van de beweging die deze groep in gang heeft gezet, en te co-creëren langs vier lijnen:

De herwaardering van afhankelijkheid
Doorbreken we in Den Haag het taboe op afhankelijkheid? Welke kansen ontstaan er voor betere relaties tussen zorgverleners en hulpvragers als we dat doen?

De doe-je-ding-dagbesteding
Kunnen we, als cliënten en verzorgenden/begeleiders, beter worden in het benoemen van hoe we het liefst onze dag besteden, voorbij statisch afstemmen van vraag en aanbod?

Het samengaan van zorg en ontwikkeling
Wat gebeurt er als we, ook in intensieve zorgprocessen, blijven dromen en onze ogen openhouden voor de ontwikkelkansen van mensen.

Simpele leefregels voor de zorg
Denk je dat het simpeler kan in de zorg? Waar zitten de bottlenecks in de Haagse zorg? Kunnen we éénvoudige leefregels ontwerpen die ons helpen door die bottlenecks heen te komen?

Hoe gaan ze verder?

De Haagse Cirkel is een levende methode, gebaseerd op het design thinking. De deelnemers hebben deze methode tastbaar gemaakt, zoals de filosofie voorschrijft. Voor de betrokkenen professionals brengt dit leertraject hen een andere manier van werken. Als groep en als professional dragen zij dit uit.

Wij blijven de beweging van De Haagse Cirkel volgen. Een van de pilots die voortgekomen is uit dit leertraject is al gestart. Er zijn plannen voor een bijeenkomst waarin burgers mee gaan ontwerpen om de perspectieven tot meer pilots en acties om te zetten. Het doel blijft ambitieus: zorg en welzijn als coproductie van de hele stad.

Met dank aan ontwerpers Sharon Vos, Leon Baauw, Denise Damme en Marina Simunovic.