Beleid én uitvoer samen laten spelen

De gemeente Rotterdam heeft de ambitie om data en onderzoek stevig fundament te laten zijn van beleid en uitvoering. ‘Toekomstproof, voor een kennisgedreven politiek arena’. Met de kennismotor van Maatschappelijk Ontwikkeling van gemeente Rotterdam maakten we het beleidsspel LOOP.

Taaie kost: het goede doen

Om de inzichten over kennisgestuurd en datagedreven werken onder beleidsmedewerkers, management en uitvoering te vergroten hebben de kennismakelaars van het Informatie en Kenniscentrum een spel bedacht. MV design werd gevraagd om dit spel verder te professionaliseren en te ontdekken hoe het betekenis kan krijgen in de organisatie. Het spel is gebaseerd op de procescyclus van beleid en uitvoering zoals het idealiter in de praktijk zou verlopen. Gesymboliseerd in twee ronden (beleid en uitvoering) die samen een lemniscaat vormen.

Tijdens de eerste ontwerpsessie bleek dat een eerste versie van het spel nog niet intuïtief gespeeld werd. Tevens was nog onduidelijk hoe beleid en uitvoer samen zouden kunnen spelen. Er ontstond ongemak door de taaiheid om beleid en uitvoer in de praktijk op elkaar aan te laten sluiten. Om deze spanning niet uit de weg te gaan formuleerden we de volgende uitdaging: Ontwerp een spel waardoor makers en uitvoerders van beleid samen ontdekken hoe het gebruik van kennis, cijfers en feiten de kwaliteit van leven van Rotterdammers kan verbeteren.

Van idee stapsgewijs naar een werkend spel

Proefspelen met beleid én uitvoering

Service design kenmerkt zich door het voortdurend testen van aannames en ideeën met de doelgroep. We hebben de eerste versie van het spel uitgewerkt naar een prototype waarbij beleid en uitvoering samen spelen om een queeste te bereiken voor een actuele casus. Bijvoorbeeld Hoe zorgen we dat minder kinderen uit huis geplaatst worden? De verschillende deelnemers spelen ieder vanuit een eigen rol (beleid, contract, uitvoering, evaluatie) en doorlopen in een uur tijd samen de loop van de procescyclus. Aan de hand van vragenkaarten en het inzetten van kennisbronnen ontstaat een gesprek over overwegingen, toetsingsvormen, doelen, motivaties en praktijkervaringen.

Van shock naar speelruimte

Wat het proefspelen liet zien is dat alle deelnemers na een speelronde van één uur samen in een soort lichte shock verkeren. Geconfronteerd met elkaars werkwijze, ervaringen en overwegingen ontstaat het gedeelde besef dat het kwalitatief beter kan. De pijnpunten komen in beeld en ‘de bedoeling’ komt centraal te staan. De spelvorm maakt het mogelijk om in een tweede ronde (level 2) nogmaals de loop te doorlopen en nu te experimenteren in een veilige omgeving met hoe het ook kan, met een nieuwe strategie. De behoefte is groot om even buiten de gebaande paden te treden en om speelruimte te benutten.

Verkennen van nieuw beleid met alle betrokkenen

Het spel is dus niet gericht op het concreet oplossen van een probleem, maar een gespreksvorm om een probleem samen te verkennen en met een beleidsstrategie te experimenteren die de kwaliteit van leven onderzoekt, toetst en verbetert. Kennis, cijfers en feiten worden zo actief onderdeel van beleid en uitvoering. De dynamiek tussen medewerkers van beleid en uitvoering blijkt essentieel om tot een scherpe probleemdefinitie en strategie te komen. Best practices en onverwachte oplossingsrichtingen komen op tafel. Het spel biedt tevens de mogelijkheid om andere betrokkenen die het beleid raakt deel te laten nemen.

LOOP helpt Maatschappelijk Ontwikkeling om op de essentiële dossiers beleid en uitvoering bij elkaar te brengen!

Queeste KennismakelaarsGemeente Rotterdam

Hoe verder?

Met het team hebben we stapsgewijs geoefend en het spel aangepast. In een LOOP journey hebben we in kaart gebracht wat er nodig is om in verschillende contexten een goede samenstelling van deelnemers uit beleid en uitvoering bij elkaar te krijgen en hoe te reflecteren op het spelen. Het team heeft zich de service design mentaliteit eigen gemaakt en handvatten om het spel in de organisatie in te zetten.