Nederlandse jazzhistorie, door de muzikanten zelf verteld

De jazz in Nederland behouden

Toen belangrijke jazzmuzikanten Rita Reys en Piet Noordijk kort na elkaar overleden ontstond het besef dat met hen ook verhalen over de Nederlandse jazz-historie verloren gingen. Het Nederlands Jazz Archief startte daarom een ambitieus project: het opnemen van 100 gefilmde jazzportretten waarin levende musici vertellen over de betekenis van jazz in hun leven.

Uit de subsidie-aanvraag door NJA: Jazzmuziek kent de goede gewoonte van de overdracht. Zowel verbaal als muzikaal. Beginnende jazzmusici hebben idolen, leermeesters en docenten, die hun muzikale kennis en ervaring hebben overgedragen op de nieuwe generatie. Het Nederlands Jazz Archief wil deze overlevering documenteren en doorgeven aan toekomstige generaties musici en liefhebbers. Elke muzikant heeft hierbij zijn eigen verhaal: hoe hij of zij zich de muziek en het instrument heeft eigen gemaakt, de invloeden van jazzhelden van weleer, de maatschappelijke achtergrond en de individuele omstandigheden. Op deze geheel persoonlijke wijze is het verhaal van de jazz nog niet eerder verteld.”

MV werd gevraagd om een online kader te ontwerpen voor de jazzportretten; een platform voor actieve ontsluiting van het jazzerfgoed in relatie tot de actuele praktijk.

Mockups maken ideeën tastbaar

Om de mogelijkheden voor het platform te ontdekken zijn we visuele mockups (modellen op ware grootte) gaan maken. Tijdens sessies met de initiatiefnemers, collectiebeheerders, programmeurs van diverse podia en de techniekontwikkelaars verkenden we via deze mockups hoe de jazzportretten een toegang konden zijn naar biografieën, krantenknipsels, foto’s, oude posters en programma’s uit het archief. We bepaalden welke interactie we nastreefden; de informatie zou onbelemmerd en vrij van rechten te delen moeten kunnen zijn met de eigen achterban, het publiek, fans, studenten en overige geïnteresseerden.

Het NJA gebruikte de mockups tijdens gesprekken met DEN (Digitaal Erfgoed Nederland) om te bepalen hoe de data duurzaam en volgens open standaarden beschikbaar zou kunnen worden gesteld. Partners werden gezocht in Nederlandse dagbladen om de archiefpagina’s van ieder jazzportret mogelijk te maken door de rechten vrij te geven van beeldmateriaal. Ieder gesprek bracht wijzingen in de mockups van het platform.

Seize the moment

Tijdens de jaarlijkse Internationale Jazzdag presenteerden wij de mockups op groot bioscoopscherm om met het publiek van jazzmusici, vertegenwoordigers van jazzpodia, journalisten en jazzliefhebbers te bepalen of het platform aansloot bij de behoeften. Dit leidde tot een gedragen plan voor financiering. Diverse partners en fondsen maakten de realisatie mogelijk.

Vanwege de grondige fasen van ontdekken, definiëren en creëren verliep de stap naar implementatie soepel. MV richtte zich op het visual design en de communicatie rond de lancering. Een jaar later ging het platform jazzhelden.nl live in dezelfde zaal, onder passende begeleiding van een Jazzhelden band. MV interviewde na afloop bekende musici als Hans Dulfer en de nieuwe generatie Ntjam Rosie over de waarde van dit platform. Prikkelende uitspraken kregen een plek in de campagne om verdere bekendheid te geven aan Jazzhelden.nl.

Jazz op de kaart

Jazzhelden heeft NJA stevig op de kaart gezet in de jazzwereld. De portretten worden veelvuldig online bekeken en tevens op NPO Cultura uitgezonden. Recent vertoonden KLM een speciaal programma rondom Jazzheld Henk Meutgeert op hun vluchten. Om de helden te volgen en in eigen land te zien spelen, is een actuele concertagenda toegevoegd. Jazzhelden zorgt zo voor een actieve verbinding tussen jazzhistorie en hedendaagse podia, musici en liefhebbers.

Op dit moment verkennen we nieuwe mogelijkheden voor de komende jaren.

MV heeft parallel aan Jazzhelden ook de website van NJA ontworpen, om de algehele online beleving van het archief te versterken.